Podczas 3. Krajowego Kongresu Przewodniczących Rad Gmin, Powiatów i Sejmików Województw 7 listopada odbyło się uroczyste wręczenie nagród w Rankingu Miast na Prawach Powiatu. 

Ranking Miast na Prawach Powiatu to nowa inicjatywa Fundacji Rozwoju Demokracji Lokalnej im. Jerzego Regulskiego realizowana we współpracy z Głównym Urzędem Statystycznym. To uzupełnienie rankingów gmin prowadzonych przez FRDL od 2011 roku, z których miasta na prawach powiatu były wyłączone. Celem rankingów jest wyłonienie i promocja jednostek samorządowych wyróżniających się spośród innych pod względem rozwoju społeczno-gospodarczego. Intencją jest wprowadzenie do publicznej debaty zasady oceny samorządów przy pomocy zobiektywizowanych wskaźników ilościowych.

Nagrodzonymi w Rankingu Miast na Prawach Powiatu w kategorii stolice województw zostały miasta:

1. Gdańsk

2. Kraków

3. Poznań

Nagrodzonymi w Rankingu Miast na Prawach Powiatu w kategorii miasta nie będące stolicami województw zostały miasta:

1. Sopot

2. Bielsko-Biała

3. Świnoujście

Jak podkreśla Cezary Trutkowski, prezes Zarządu FRDL, „w tym rankingu nie ma kapituły, nie ma grupy ekspertów, lecz są obiektywne wskaźniki statystyczne”. Wyniki rankingowe wyliczone zostały z uwzględnieniem 25 wskaźników odnoszących się do ładów zrównoważonego rozwoju: ekonomicznego, społecznego i środowiskowego

1

Średnioroczne dochody własne budżetów gmin na 1 mieszkańca w latach 2022–2024

2

Zmiana udziału dochodów własnych budżetów gmin w dochodach ogółem (2024/2023)

3

Średnioroczne wydatki inwestycyjne budżetów gmin na 1 mieszkańca w latach 2022–2024

4

Średnioroczny wskaźnik zadłużenia budżetów gmin w latach 2022–2024

5

Wynik operacyjny gmin po spłacie rat kapitału (bez wydatków zmniejszających dług) na 1 mieszkańca w 2024 r.

6

Średnioroczne środki z Unii Europejskiej i innych źródeł niepodlegające zwrotowi na finansowanie programów i projektów unijnych stanowiące dochód budżetów gmin na 1 mieszkańca w latach 2022–2024

7

Liczba osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą zarejestrowanych w REGON na 100 osób w wieku produkcyjnym w 2024 r.

8

Zmiana liczby podmiotów gospodarki narodowej zarejestrowanych w REGON (2024/2023)

9

Liczba wydanych decyzji o pozwoleniu na budowę oraz przyjętych zgłoszeń budowy z projektem budowlanym nowych obiektów budowlanych na 1000 ludności w 2024 r.

10

Zmiana liczby ludności ludności (2024/2023)

11

Ludność w wieku przedprodukcyjnym na 100 osób w wieku poprodukcyjnym w 2024 r.

12

Średni wynik egzaminu ósmoklasisty z matematyki w szkołach podstawowych dla dzieci i młodzieży w roku szkolnym 2023/2024

13

Wydatki budżetów gmin na kulturę i ochronę dziedzictwa narodowego (z wyłączeniem wydatków inwestycyjnych) na 1 mieszkańca w 2024 r.

14

Liczba miejsc w żłobkach (łącznie z klubami dziecięcymi) na 1000 dzieci w wieku do 3 lat w 2024 r.

15

Dzieci w wieku 3–5 lat korzystające z opieki przedszkolnej na 1000 dzieci w danej grupie w 2024 r.

16

Beneficjenci środowiskowej pomocy społecznej na 10 tys. ludności w 2024 r.

17

Apteki ogólnodostępne na 1000 mieszkańców w 2024 r.

18

Udział środków przekazanych organizacjom pozarządowym i innym podmiotom prowadzącym działalność pożytku publicznego w wydatkach bieżących budżetów gmin w 2024 r.

19

Liczba złożonych wniosków w ramach inicjatywy lokalnej na 1000 mieszkańców w 2024 r.

20

Wydatki budżetów gmin na ochronę powietrza atmosferycznego i klimatu (90005) na 1 mieszkańca w 2024 r.

21

Udział odpadów zebranych selektywnie w całości zebranych odpadów komunalnych 2024 r.

22

Liczba koszy na śmieci na 1000 ludności w 2024 r.

23

Długość dróg dla rowerów na 100 km² powierzchni w 2024 r.

DODATKOWO:

24

Udział wydatków bieżących budżetów gmin na administrację publiczną w wydatkach ogółem w 2024 r.

25

Udział nakładów na szkolenia pracowników rad gmin i urzędów gmin w wydatkach bieżących budżetów gmin na administrację publiczną (Par. 470 Rozdziały 75022,75023, 75085) w 2024 r.

 

Wręczenie nagród odbyło się podczas uroczystej kolacji w ramach 3. Krajowego Kongresu Przewodniczących Rad Gmin, Powiatów i Sejmików Województw, po raz kolejny organizowanego przez Fundację Rozwoju Demokracji Lokalnej im. Jerzego Regulskiego. Kongres odbył się w dniach 7–8 listopada 2025 r. w Gdyni i był
okazją do wymiany doświadczeń, prezentacji dobrych praktyk oraz wspólnego zastanowienia się m.in. nad rolą organów stanowiących czy możliwościami budowania dobrej współpracy organów uchwałodawczych i wykonawczych JST.

METODOLOGIA RANKINGU (pdf)

PEŁNE ZESTAWIENIE WYNIKÓW (pdf)